Źródło: https://szczepienia.pzh.gov.pl/%20szczepionki/krztusiec/?print-version

KRZTUSIEC

Krztusiec jest ostrą zakaźną chorobą układu oddechowego wywoływaną przez bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Nasilenie objawów krztuśca zależy od wieku chorego i stanu uodpornienia, najbardziej typowe a jednocześnie niebezpieczne objawy krztuśca występują u nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci, a najmniej typowe, łagodne u młodzieży i osób dorosłych. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Po dostaniu się do organizmu, bakterie wnikają do tkanek, gdzie namnażają się produkując toksynę krztuścową i inne czynniki zjadliwości. W pierwszych tygodniach choroby objawy krztuśca są podobne do przeziębienia, tj. suchy kaszel, katar, stany podgorączkowe, zapalenie gardła. Następnie pojawiają się typowe i przedłużające się napady uciążliwego długotrwałego kaszlu, który często kończy się głośnym wdechem (zwanym pianiem), wymiotami lub bezdechem. Sam kaszel o różnym nasileniu może utrzymywać się wiele tygodni. Krztusiec u niemowląt i noworodków związany jest z ryzykiem wystąpienia powikłań, tj. zapalenie płuc, bezdech, drgawki, encefalopatia. Powikłania u nastolatków i dorosłych, tj. nietrzymanie moczu, złamania żeber, zapalenia płuc, drgawki występują rzadziej.

Pamiętaj, że:

• Krztusiec jest najbardziej niebezpieczny dla nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci,
• Odporność poszczepienna zmniejsza się z upływem czasu, dlatego konieczne są dawki przypominające szczepionki,
• Szczepienia kobiet w ciąży, osób z ich otoczenia oraz pracowników oddziałów pediatrycznych zmniejszają ryzyko zachorowania niemowląt.

Krztusiec cechuje się wyjątkowo wysoką zaraźliwością, po kontakcie z chorym zakazi się ok. 80% osób.

Pamiętaj, że:

• Z powodu przewlekłego charakteru kaszlu krztuścowego, chorobę nazywa się czasem studniowym kaszlem,
• Kaszel może utrzymywać się kilka miesięcy,
• Ocenia się, że nawet 25% przypadkowego napadowego kaszlu utrzymującego się powyżej 2 tyg. to krztusiec.

Dlaczego warto szczepić się przeciw krztuścowi?

• Krztusiec może przebiegać bardzo ciężko u nieuodpornionych osób. Szczególnie małe dzieci poniżej 6 miesiąca życia są narażone na ciężkie powikłania. Krztusiec u noworodków i niemowląt może prowadzić do śmierci. Mimo, że możliwe jest leczenie chorych osób, powikłania mogą wystąpić z powodu późno rozpoczętego leczenia.
• U młodzieży i dorosłych krztusiec przebiega zazwyczaj łagodnie w postaci kilkutygodniowego kaszlu, ze względu na nietypowe objawy może być nierozpoznany. Jednak chorzy (starsze rodzeństwo, rodzice, dziadkowie) mogą stanowić istotne źródło zakażenia dla małych dzieci.
• Na krztusiec można zachorować wielokrotnie. Według przeprowadzonych badań, aby zapewnić ochronę przed chorobą, konieczne jest stosowanie dawek przypominających również u młodzieży i dorosłych. Podawanie kolejnych dawek szczepionki umożliwia uodpornienie przez okres około 10 lat.

Jak finansowane są szczepionki przeciw krztuścowi?

• Szczepionki przeciw krztuścowi podawane są zawsze w połączeniu jako szczepionka skojarzona przeciw błonicy tężcowi i krztuścowi.

Szczepionki przeciw krztuścowi u dzieci

• Szczepionka przeciw krztuścowi w postaci szczepionki DTP (przeciw błonicy tężcowi i krztuścowi z pełnokomórkowym składnikiem krztuśca) jest dostępna w ramach obowiązkowych szczepień dzieci i podawana zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych.
• Rodzic może w ramach szczepień obowiązkowych wybrać odpłatną szczepionkę wysoce skojarzoną „5w1” (przeciw 5 chorobom: błonicy, tężcowi, krztuścowi, Hib, poliomyelitis) lub „6w1” (przeciw 6 chorobom: błonicy, tężcowi, krztuścowi, Hib, poliomyelitis, wzwB).

Szczepionki przeciw krztuścowi u młodzieży

• Szczepionka przeciw krztuścowi w postaci szczepionki dTap (przeciw błonicy tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca) jest dostępna w ramach obowiązkowych szczepień młodzieży i podawana zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych jako dawka przypominająca w 14 roku życia.
• W 19 roku życia w miejsce bezpłatnej szczepionki dT przeciw błonicy i tężcowi podawanej zgodnie z obowiązkowym Programem Szczepień Ochronnych zalecane jest podanie dawki przypominającej odpłatnej szczepionki dTap (przeciw błonicy tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca).

Szczepionki przeciw krztuścowi u dorosłych

• Szczepienia przeciw krztuścowi u dorosłych realizowane są przy użyciu szczepionki dTap (przeciw błonicy tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca).
• Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych zaleca się, aby osoba dorosła przyjęła jedną dawkę szczepionki dTap raz na 10 lat. Szczepionka dTap dla osób dorosłych jest odpłatna. Na rynku dostępne są dwa równorzędne preparaty Adacel i Boostrix.
• Kobietom w ciąży zaleca się podanie jednej dawki szczepionki dTap (przeciw błonicy tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca) w każdej ciąży (w 26-37 tyg. ciąży). Szczepionka dla kobiet w ciąży jest zalecana (odpłatna).
• Pacjentom (bez względu na wiek) przed lub po przeszczepieniu macierzystych komórek krwiotwórczych (HSCT), narządów miąższowych oraz anatomiczną lub czynnościową asplenią, szczepionka przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi przysługuje bezpłatnie (zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych).